Ngày 25/7: Thánh Gia-cô-bê Tông đồ (+ khoảng năm 44) – Lễ kính

1. Ghi nhận lịch sử – phụng vụ

Thánh Giacôbê, thường gọi là Giacôbê Tiền, là anh của Thánh Gioan viết Phúc Âm, được phương Tây kính ngày 25 tháng Bảy từ thế kỷ VIII. Các Giáo Hội nghi lễ Copte và Byzantin mừng lễ Ngài vào một ngày gần lễ Phục Sinh hơn, vì theo sách Công vụ (12, 1-3), có thể Thánh Giacôbê đã bị Hérode Agrippa I chém đầu ngày 12 hoặc 30 tháng Tư năm 44. Ngài là tông đồ đầu tiên tử đạo. Ngược lại, từ thế kỷ IV – V, người ta quen mừng lễ Thánh Giacôbê đồng thời với Thánh Gioan, ngày 27 hoặc 28 tháng Mười Hai, như thấy ở xứ Ganle trong thế kỷ VII.

Giacôbê, con ông Zébédée và bà Salomé (Mc 5, 40; Mt 27, 59), là một trong ba môn đệ ưu tuyển của Chúa Giêsu: được chứng kiến việc nhạc mẫu Phêrô khỏi bệnh (Mt 1, 29-31), cô gái con Giairô sống lại (Mc 5, 37-43), Chúa biến hình (Mc 9, 2-8) và cơn hấp hối ở Gethsémani (Mt 26, 37).

Từ thế kỷ IX, việc tôn kính Thánh Giacôbê đã lan rộng ở Tây Ban Nha, người ta đã tôn kính mộ của Người tại Compostella (Galicie),khiến nơi đây thành một trong các trung tâm hành hương lớn thời Trung Cổ, sau Jérusalem và Roma. Một truyền tuyết thế kỷ XII kể trong Công vụ Thánh Giacôbê cho rằng ngài đã giảng đạo cho Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha. Vậy nên Thánh Giacôbê trở thành Thánh bảo vệ nước Tây Ban Nha trong cuộc chiến đấu bảo vệ đức tin, giải phóng khỏi tay người Maures. Việc tôn kính Người lan khắp Châu Âu, sang đến Châu Mỹ La Tinh, tại đây nhiều thành phố mang tên Người, như Santiago ở Chili, Cuba hay del Estero (Argentina).

2. Thông điệp và tính thời sự

Các lời nguyện trong Thánh Lễ nhắc lại rằng Thánh Giacôbê là “tông đồ đầu tiên hiến dâng mạng sống vì Phúc Âm” (lời nguyện trong ngày) và “đã uống chén đắng của Đức Kitô” (lời nguyện trên lễ vật). Tám điệp ca trong Phụng vụ Giờ kinh nhắc lại việc Ngài là một trong các môn đệ đầu tiên của Chúa Giêsu (Mc 1, 19; Mt 4, 21; Lc 5, 10) và đặt Ngài vào sổ những tông đồ thứ nhất. Ngài hiện diện cùng với Phêrô và Gioan lúc Chúa biến hình (điệp khúc ca vãn Giacaria) và lúc Chúa hấp hối trong vườn Gethsemani (điệp ca I và II Kinh chiều).

Bài giảng của Thánh Gioan Kim Khẩu do Phụng vụ Bài đọc trích dẫn giải thích cách Thánh Giacôbê hiểu thế nào là uống chén đắng của Đức Kitô. Thánh nhân nói rằng, Ngài sẵn sàng uống chén đó (Mc 10, 35), và Đức Giêsu tin vào lời Ngài. “Ngay từ phút đầu tiên, Người đã cháy lửa nhiệt tình, và trong sự khinh chê lạ thường các lợi lộc trần gian, Người đã tiến tới đỉnh cao đến độ tức thời bị đem đi giết”.

Enzo Lodi